Govorilo se prije dvije godine da su 2023. i 2024. vreme „osvetničkog turizma“ i da su ljudi, frustrirani time što dvije godine nisu mogli da putuju na dalje destinacije, nakon pandemijskih mjera zatvaranja i lokdauna, spremni da potroše ušteđeni novac na putovanja. Očekivao se „bum“ koji se u 2023. i desio, sa ciframa koje su pokazivale ogroman rast turističkih posjeta, ali taj rast nije bio realan jer je godina prije toga bila još uvek sa „repovima“ raznih zapreka za putovanja.
Tek je 2024. trebala biti godina gdje bi se dostigao pretpandemijski nivo – dakle, cifre iz 2019. godine. I – to se i desilo.
Sa 1,4 milijarde međunarodnih turističkih dolazaka zabilježenih na globalnom nivou, prošla godina je označila oporavak međunarodnog turizma od najgore krize u istoriji sektora. Većina destinacija je 2024. godine primila više međunarodnih turista nego prije pandemije, dok je potrošnja posjetilaca takođe nastavila snažno da raste, kaže godišnji izvještaj Svjetske turističke organizacije UN (UNWTO).
Dostignut je nivo iz 2019. godine (99 odsto), a 2023. je premašena za 11 odsto, odnosno 140 miliona turista više je putovalo prošle godine u odnosu na pretprošlu, o čemu je Biznis.rs već pisao u januaru.
Međutim, razlike su veoma izražene regionalno. Cifre koje iznosi Svjetska turistička organizacija su odlične: Bliski istok (95 miliona dolazaka) ostao je region sa najjačim učinkom u poređenju sa 2019. godinom sa međunarodnim dolascima za 32 odsto iznad nivoa prije pandemije.
Afrika (74 miliona) je dočekala sedam odsto više turista nego 2019. i 12 odsto više nego 2023. godine. Evropa, najveći svjetski destinacijski region, zabilježila je 747 miliona međunarodnih dolazaka u 2024. (plus jedan odsto iznad nivoa iz 2019. i plus pet procenata u odnosu na 2023.), što je sve došlo sa snažnom unutarregionalnom potražnjom (Evropljani su putovali u Evropu više nego bilo ko drugi).
Svi evropski podregioni premašili su nivoe prije pandemije, osim centralne i istočne Evrope gdje mnoge destinacije još uvek pate od dugotrajnih efekata rata u Ukrajini. Letonija (-24 odsto), Estonija (-16 odsto) i Litvanija (-15 odsto) imaju manje međunarodnih posjetilaca nego 2019. budući da je veliki broj turista ovdje dolazio iz Rusije.
Za to vrijeme, iako skupa, sjeverna Evropa je doživjela „svojih pet minuta slave” – Danska je zabilježila rast od 38 odsto u stranim noćenjima, a slijede Norveška sa povećanjem od 18 odsto i Švedska sa devet procenata, prema podacima ETIAS-a.
Obje Amerike su se zbirno oporavile i dostigle 97 odsto dolazaka prije pandemije (odnosno, minus tri procenta u odnosu na 2019.), dok su Karibi i Centralna Amerika već premašili nivoe iz 2019. godine. U poređenju sa 2023. godinom, region je zabilježio rast od sedam odsto.
Azija i Pacifik (316 miliona dolazaka) nastavili su da doživljavaju brzi oporavak u 2024. godini, iako je broj dolazaka i dalje bio na 87 odsto nivoa prije pandemije, što je poboljšanje sa 66 odsto na kraju 2023. Međunarodni dolasci su porasli za 33 odsto u 2024, što je povećanje od 78 miliona u odnosu na 2023.
Nekoliko destinacija je doživjelo pravi bum – i to ovim redom (procenti su povećanje u odnosu na 2019. godinu, poslednju prije pandemije): Salvador (+81 odsto), Saudijska Arabija (+69), sa svojim otvaranjem ka turistima, liberalizicijom dres-koda i uvođenjem turističkih viza prvi put u istoriji, kao i e-viza, zatim Etiopija (+40 odsto), Maroko (+35), Gvatemala (+33) i Dominikanska Republika (+32). Sve su ove zemlje daleko premašile nivoe prije pandemije.
Tu su i Katar (+137 odsto), Albanija (+80 odsto), Kolumbija (+37), Andora (+35), Malta (+37), Bugarska (+29 odsto) i Srbija (+40 procenata). Dakle, i mi možemo biti zadovoljni.
Što se tiče masovnosti turista, Top 10 zemalja po broju inostranih posjeta su Francuska (89,4 miliona), Španija (83,7 miliona), SAD (79,3), Kina (65,7), Italija (64,5), Turska (51,2), Meksiko (45 miliona), Tajland (39,8), Njemačka (39,6) i Velika Britanija (39,4).
Posjetioci su više i trošili: 800,5 milijardi evra u 2024. godini, što je 13,7 odsto više nego prethodne godine. Ovo povećanje potrošnje može se pripisati nekolicini faktora: povećane operativne cijene, povratak turista „visoke potrošnje” iz azijsko-pacifičkog regiona, kao i velika potražnja za događajima i kombinovanim poslovnim i slobodnim putovanjima.
ETIAS navodi da je sektor smještaja imao velike koristi od ovog trenda, sa prihodima po slobodnoj sobi većim za 5,4 odsto i stopom popunjenosti za 1,8 odsto u prvoj polovini godine. Mediteranske zemlje su zabilježile najveće profite: Španija i Grčka su inkasirale 25 odsto više novca, Italija 20 odsto, a Francuska 16 odsto. U stopu ih prate Hrvatska, Rumunija i Bugarska.
Koji su trendovi doprinijeli oporavku turizma? Osim pomenutih, pojavila se nova ljubav prema željeznici i putovanju vozom (Deutsche Bahn je zaradio 21 odsto više, a španski Renfe je samo u šest mjeseci od uvođenja linija za Francusku prodao 500.000 karata), a i turisti su sve „naputovaniji” – već su vidjeli mnoge klasične destinacije i sada obilaze one koje su „put kojim se rjeđe ide”. Takođe, internet je omogućio da turisti doznaju gdje nema tolikih gužvi i gdje je jeftinije, odnosno gdje je vrijednost za novac veća.
Očekivanja za 2025. godinu su da se ovakav trend nastavi, piše capital.
(24sata.info)