Vulkan koji je bio uspavan više od 250.000 godina možda ipak nije tako mrtav kao što izgleda.
Ispod visokih vrhova Uturuncua u provinciji Sur Lípez u Boliviji, naučnici su otkrili šta se dešava u komorama magme duboko ispod površine, dok se materijali polako kreću prema vrhu.
Geofizičar Matthew Pritchard sa Univerziteta Cornell kaže:
„Kada ljudi pogledaju vulkan i ne vide erupciju, pomisle: ‘Nije aktivan, nije bitan.’ Ali zapravo, vulkani koji djeluju mrtvi na površini i dalje mogu biti aktivni ispod zemlje.“
Vulkan-zombi i njegovi znaci života
Uturuncu se može opisati kao “zombi-vulkan”. Iako se smatra uspavanim jer mu je posljednja erupcija bila prije četvrt miliona godina, on ipak pokazuje znakove života, piše Science Alert.
Tokom posljednjih nekoliko decenija zabilježeni su seizmički potresi i ispuštanje gasova – što nije nimalo ohrabrujuće kada se radi o vulkanima.
Ova aktivnost je deformisala krajolik oko Uturuncua u oblik koji naučnici opisuju kao “sombrero” – vrh vulkana je u sredini, dok je okolno zemljište upalo na nižu nadmorsku visinu.
Istraživanje ispod površine
Svaka aktivnost velikog vulkana zahtijeva istraživanje, posebno zbog sigurnosti ljudi koji žive u blizini. Zbog toga je međunarodni tim naučnika koristio različite metode kako bi otkrio šta se dešava ispod Uturuncua i da li postoji opasnost.
Dobra vijest je da – zasad – nema razloga za brigu. Uturuncu možda nije potpuno mrtav, ali vjerovatno neće eksplodirati uskoro.
Naučnici su iskoristili podatke više od 1.700 zemljotresa kako bi napravili mapu unutrašnjosti ispod vulkana. Ova metoda funkcioniše slično kao magnetna rezonanca ili rendgensko snimanje – seizmički talasi mijenjaju se u zavisnosti od materijala kroz koji prolaze, otkrivajući prisustvo stijena, šupljina i fluida.
Rezultati otkrili podzemnu aktivnost
Kombinujući te podatke s prethodnim geofizičkim snimcima, petrohemijskim analizama i fizičkim modeliranjem stijena, naučnici su rekonstruisali aktivnost ispod tla.
Otkrili su plitki hidrotermalni sistem ispod vulkana, u kojem se topla voda kreće prema površini. Ispod kratera se nalazi rezervoar gdje se nakupljaju gasovi, koji guraju površinu prema gore brzinom od oko 1 cm godišnje.
Ovi podaci mogu pomoći u otkrivanju nalazišta minerala poput bakra, i razumijevanju kako ta nalazišta nastaju.
Pritchard pojašnjava:
„Ideja je da se fluidi kreću kroz rastopljene stijene, skupljaju minerale i onda ih negdje odlože.“
Značaj za budućnost
Iako nema razloga za brigu o neposrednoj erupciji, naučnici imaju priliku da u stvarnom vremenu prate procese koji mogu imati i ekonomsku vrijednost.
Ova studija također pokazuje koliko je važno kombinovati više naučnih metoda kako bi se otkrile skrivene aktivnosti vulkana, te bolje procijenio njihov potencijalni rizik.
U radu se navodi:
„Naša analiza pokazuje potencijal integracije petrofizičkih i geofizičkih podataka u otkrivanju arhitekture magmatsko-hidrotermalnih sistema, što je ključno za procjenu vulkanske opasnosti.“
(24SATA.INFO)
