Svima koji su makar i površno upoznati sa zapadnim Balkanom od 1990-ih, Milorad Dodik je sinonim za šovinizam, ksenofobiju i historijski revizionizam, navode na početku svog osvrta na intervju Dodika za Jerusalem Post, dr. Emir Suljagić i dr. Jasmin Mujanović.
“Blizak saradnik Vladimira Putina, srbijanskog tvrdolinijaškog nacionalističkog predsjednika Aleksandra Vučića, te austrijske, mađarske i francuske krajnje desnice, među ostalima, dugogodišnji bosanski srpski političar je ekstremist bez premca u današnjoj Evropi.
Iz tog razloga je odluka The Jerusalem Posta da objavi opširan intervju s Dodikom (14. juna) – tokom kojeg on koristi nevjerovatno zapaljivu sektašku retoriku protiv bošnjačke zajednice u Bosni i Hercegovini, trivializira jedinstveni užas Holokausta, i negira činjenice genocida u Srebrenici – toliko zaprepašćujuća.
Jedno je što je novina obavila takav intervju, koliko god to nepromišljeno bilo. Nešto je sasvim drugo što je nastavila s objavom znajući njegove stavove.
Za početak, doslovno nijedan aspekt Dodikovih tvrdnji tokom ovog intervjua nije činjenično tačan. Svaki pasus sadrži najmanje jednu veliku izmišljotinu, a većina ih sadrži nekoliko odjednom.
U svom prvom odgovoru, Dodik lažno tvrdi da se genocid u Srebrenici, pravno ustanovljena činjenica na koju je više puta ukazivao Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju (ICTY), “ne može nazvati genocidom.” Lažno tvrdi da su “autoritativni stručnjaci…odredili da to nije bio genocid” dok praktično cijela globalna akademska zajednica ne samo da se slaže oko činjenica o genocidu u Srebrenici nego i o širem genocidnom karakteru srpskog nacionalističkog napora u Bosni tokom 1990-ih.
Genocid u Srebrenici je najpažljivije naučno dokumentiran zločin u modernoj historiji. Desetljećima duge iskopine i dokumentacija više od 8.372 žrtve genocida, sve ubijene tokom nekoliko kratkih dana u julu 1995. godine, široko su priznate kao ključne za razvoj savremenog DNK profiliranja i kriminalne forenzike.
Također imamo jasnu evidenciju o genocidu počinjenom od strane počinitelja u Vojsci Republike Srpske. Znamo broj autobusa i količinu goriva potrebnih za prisilni transfer bošnjačkog stanovništva, broj pojedinaca potrebnih za čuvanje zatvorenika, broj potrebnih za masovna pogubljenja, broj vozila potrebnih za transport tijela do masovnih grobnica i količinu opreme i osoblja korištenih za naknadno iskopavanje i ponovno sahranjivanje dijelova žrtava na desetinama tercijarnih lokacija u pokušaju da se prikrije potpuni obim zločina.
Dodikovo optuživanje bošnjačke zajednice
Dodik u više navrata upućuje tendenciozne reference na fašističku okupaciju Jugoslavije, zlonamjerno pokušavajući okriviti bošnjačku zajednicu za zločine nacista i njihovih lokalnih saradnika, posebno hrvatskog ultranacionalističkog režima koji je predvodio takozvanu “Nezavisnu Državu Hrvatsku” (NDH), kojoj su Nijemci jednostrano pripojili cijelu Bosnu.
Dodik barata brojem srpskih žrtava logora smrti Jasenovac, koji nije podržan od strane Američkog muzeja Holokausta i drugih vodećih svjetskih institucija posvećenih proučavanju Holokausta. Zašto? Jer je on zagovornik šire srpske nacionalističke propagandne kampanje koja nastoji napuhati broj etničkih srpskih žrtava tokom 1940-ih u perverznom pokušaju da opravda genocid i zločine koje je počinio Miloševićev režim tokom 1990-ih. Ovaj sentiment je uredno sažet na većem transparentu koji je nedavno otkriven u centru Beograda od strane neonacističke ulične bande; na njemu je pisalo, “Jedini genocid na Balkanu, [sic] bio je protiv Srba.”
Kao i u svim dijelovima okupirane Evrope, bilo je nacističkih saradnika unutar redova bošnjačke zajednice.
Međutim, kao što je dokumentovano u iscrpnim naučnim radovima – Marko Atilla Hoare u knjizi “Bosanski muslimani u Drugom svjetskom ratu” i George Lepre u knjizi “Himmlerova bosanska divizija” – ovo je bio marginalni segment bošnjačke populacije. Čak i tako, u svojoj ulozi direktora Memorijalnog centra Srebrenica, Emir Suljagić je javno izvinio za zločine bošnjačkih saradnika na konferenciji koju je organizovao zajedno sa Svjetskim jevrejskim kongresom. I to je učinio upravo u Srebrenici, mjestu bolnog sjećanja bošnjačke zajednice iz 20. stoljeća.
Suljagićeve akcije također odražavaju napore lidera bošnjačke zajednice tokom 1940-ih, koji su aktivno nastojali pomoći i sakriti svoje jevrejske i srpske susjede tokom nacističke okupacije. Ovo je najbolje potvrđeno činjenicom da među 49 Pravednika među narodima iz Bosne, gotovo dvije trećine su etnički Bošnjaci.
Iz tog razloga Bosna, do danas, je još uvijek dom najdragocjenijem artefaktu jevrejskog života na Balkanu: Sarajevskoj hagadi iz 14. stoljeća. Ovo je zato što su Hagadu, kao i bezbrojne bosanske Jevreje, skrivale muslimanske porodice u Bosni tokom užasa okupacije.
Djelomično u znak priznanja posebne veze između bošnjačke i jevrejske zajednice u Bosni i Hercegovini, Memorijalni centar Srebrenica i Svjetski jevrejski kongres također su pokrenuli inicijativu za mir i sjećanje u julu 2023. godine kako bi “utvrdili put pomirenja, međusobnog poštovanja i aktivnog izgradnje mira.”
Suprtono tome, u martu 1941. godine, princ Pavle od Jugoslavije, član srpske kraljevske porodice, obavezao je Beograd Osovini. Uprkos Pavlovoj brzoj smjeni, srpski vojni oficiri koji su orkestrirali njegovo uklanjanje nisu promijenili svoju odluku. U aprilu 1941. godine, Osovina je izvršila invaziju na Jugoslaviju, a do maja 1942. godine, proglasili su Srbiju jednom od prvih Judenfrei teritorija u Evropi. Ovo je velikim dijelom bilo zbog posvećenih napora saradnika poput Milana Nedića, nacističkog marionetskog lidera okupirane Srbije.
Uprkos tome, srpski sudovi su ozbiljno raspravljali o Nedićevoj pravnoj rehabilitaciji 2010-ih. Nije dobio takvu dozvolu, ali drugi istaknuti nacistički saradnici, poput srpskog nacionalističkog gerilskog vođe Draže Mihailovića, jesu. Mihailović i drugi takozvani “četnički” saradnici, zajedno s njihovim bosanskim srpskim kolegama, poput Dodika, ostaju široko poštovani od strane srpskog nacionalističkog establišmenta.
Dodik laže čak i o najjednostavnijim pitanjima. Na primjer, lažno tvrdi da Bosna i Hercegovina pruža Hamasu “oružje i municiju,” iako nema nijednog dokaza, dok novinar Eldad Beck citira potpuno izmišljeni “rast iranskog utjecaja” u zemlji. Suprotno tome, Washingtonski Jamestown Foundation, jedan od vodećih američkih strateških think tankova, u 2023. godini je referencirao Srbiju kao Teheranovu “ulaznu tačku na Balkan”, referirajući se na Beogradovu nabavku hiljada iranskih bespilotnih letjelica.
Dodik nije ni istinit o svojoj biografiji. Tvrdi da nije bio vojnik tokom rata u Bosni, nego “opozicioni političar.” Dodik je nakratko bio opozicioni političar u prijeratnom bosanskom parlamentu. Ali nakon što je genocidaš Radovan Karadžić proglasio takozvanu “Republiku Srpsku Bosne i Hercegovine”, Dodik je stao uz Karadžićev režim i njegove otcijepljene, marionetske institucije. Jednom kada su snage srpskih nacionalista, predvođene Miloševićevim Beogradom, započele sistematsko istrebljenje i protjerivanje nesrba iz istočne i sjeverne Bosne, Dodik nije protestirao niti se suprotstavio genocidu. Okrenuo se ratnom profiterstvu.
Dodikov cinizam je još gori. Kada se (ponovno) pojavio kao glavni politički akter u poslijeratnoj Bosni, to je bilo prvenstveno kao američki podržan reformator koji je javno priznavao činjenice o genocidu u Srebrenici i nazvao Karadžića i Ratka Mladića ratnim zločincima koji su okaljali savjest srpskog naroda. Ali kada je Dodik odlučio da ima veću političku korist u nacionalističkom ekstremizmu i historijskom negacionizmu, ponovno je promijenio svoj stav.
Niko nema pravo trivializirati historijske činjenice i sjećanje na Holokaust ili genocid u Bosni – posebno ne u potrazi za savremenim projektima mržnje, poput onih koje promoviraju Dodik i njegovi pristalice. The Jerusalem Post duguje bošnjačkim žrtvama Srebrenice i svojim čitateljima izvinjenje”, zaključuju svoje izlaganje Suljagić i Mujanović.
Dr. Emir Suljagić je direktor Memorijalnog centra Srebrenica. Dr. Jasmin Mujanović je stariji nerezidentni saradnik u Newlines Institute i autor knjige “Bošnjaci: Nacija nakon genocida.”
(24sata.info)