Evropski parlament usvojio je dosad najoštriju rezoluciju o Srbiji, u kojoj se upozorava na duboku političku polarizaciju i rastuću državnu represiju u zemlji, tačno godinu dana nakon urušavanja nadstrešnice na Željezničkoj stanici u Novom Sadu.
Za rezoluciju je glasalo 457 zastupnika, 103 su bila protiv, a 72 suzdržana.
U dokumentu usvojenom u srijedu, Evropski parlament snažno osuđuje političku i društvenu napetost u Srbiji te zahtijeva otvorenu i nezavisnu istragu novosadske tragedije. Zastupnici traže da se pokrenu sveobuhvatni i transparentni pravni postupci kako bi odgovorni za pad krova bili privedeni pravdi, te pozivaju na upućivanje misije EU-a za utvrđivanje činjenica u Srbiju, uz učešće Evropskog parlamenta.
Podržavajući pravo građana i studenata Srbije na mirne proteste, europarlamentarci naglašavaju važnost građanske hrabrosti, nenasilja i angažmana mladih kao temelja demokratije i evropske perspektive Srbije. Upozoravaju na opasnost od govora mržnje, proruske propagande i kampanja ocrnjivanja koje, kako navode, šire mediji i zvaničnici pod kontrolom vlasti.
Posebno je osuđena praksa nezakonitog nadzora i upotreba špijunskog softvera Pegasus, kao i primjena suzavca i akustičnih uređaja protiv civila. Zastupnici smatraju da je srbijansko rukovodstvo politički odgovorno za eskalaciju represije, normalizaciju nasilja i slabljenje demokratskih institucija.
Evropski parlament zahtijeva hitne i nepristrane istrage o navodnom policijskom nasilju nad demonstrantima, te osuđuje nezakonita hapšenja i protjerivanja građana Evropske unije koji su iskazivali podršku studentskim protestima. U rezoluciji se najoštrije osuđuju i napadi na nacionalne manjine, među njima Slovake, Rumune, Bugare i Hrvate, te govor mržnje u provladinim medijima, prenosi Klix.
Zastupnici su izrazili žaljenje zbog uvredljivih izjava pojedinih srbijanskih zvaničnika upućenih članovima Evropskog parlamenta koji su podržali građanske proteste, te odbacili optužbe Beograda da Evropska unija stoji iza organizacije tih skupova.
Parlament traži da se u Srbiji osiguraju slobodni i pošteni izbori, podsjećajući da su prethodni bili obilježeni pritiscima na birače i kupovinom glasova. Poziva se na hitnu provedbu preporuka OESS-a i ODIHR-a, uključujući nezavisnu reviziju biračkih spiskova i jednak pristup medijima za sve političke aktere.
Evropski parlament potvrđuje podršku evropskoj perspektivi Srbije, ali naglašava da napredak ka članstvu zavisi od poštovanja demokratije, vladavine prava i temeljnih prava, te potpunog usklađivanja sa zajedničkom vanjskom i sigurnosnom politikom EU-a i sankcijama prema Rusiji.
U rezoluciji se, također, pozdravlja “novi ton” predsjednice Evropske komisije Ursule von der Leyen tokom njene nedavne posjete Beogradu, koji je, prema ocjeni zastupnika, “vjerodostojniji u pogledu dubokih problema i negativnih rezultata Srbije u ključnim reformama”.
Podsjetimo, sinoć je u Evropskom parlamentu održana burna rasprava o stanju u Srbiji, uoči glasanja o rezoluciji. Debatu su obilježile teme o padu nadstrešnice u Novom Sadu, studentskim protestima i pogoršanju stanja ljudskih prava. Evropska komesarka za proširenje Marta Kos pozvala je sve strane u Srbiji na mir i smirivanje tenzija, ističući da su “vladavina prava, ljudska prava, sloboda medija i okupljanja temeljne vrijednosti Evropske unije koje Srbija mora poštovati”.
Kos je naglasila da “reakcija policije mora biti srazmjerna” i da istraga o događajima u Novom Sadu treba biti prioritet. Odbacila je navode da će EU blokirati energetski transfer prema Srbiji nakon zabrane uvoza ruskog gasa od 2026. godine, ističući da “Evropska unija podržava Srbiju da diverzifikuje izvore snabdijevanja i integriše se u evropske energetske mreže”.
Tokom rasprave, više europarlamentaraca iznijelo je oštre kritike na račun vlasti u Beogradu.
(24sata.info)
