Priliv direktnih stranih investicija u Bosnu i Hercegovinu u 2024. godini iznosio je 1,76 milijardi KM, pokazuju podaci istraživanja Centralne banke Bosne i Hercegovine (CB BiH).
U saopštenju stoji da su tokovi direktnih investicija u prethodnoj godini za 301,2 miliona KM manji nego u 2023. godini, kada su iznosili 2,06 milijardi KM.
“U pogledu geografskog rasporeda, najviše priliva investicija tokom 2024. godine je iz Hrvatske (391,1 milion KM), zatim iz Njemačke (255,3 miliona KM), te Slovenije (247,1 milion KM)”, piše u saopštenju Centralne banke BiH.
Posmatrano po djelatnostima, najviše investicija, u iznosu od 503,8 miliona KM, realizovano je u oblasti finansijskih uslužnih djelatnosti, zatim u oblasti trgovine na malo u iznosu od 219,8 miliona KM, te u oblasti trgovine na veliko 205,1 milion KM.
“Na kraju 2024. godine ukupno stanje direktnih stranih investicija u BiH iznosilo je 21,22 milijarde KM. Pored direktnih stranih investicija realizovanih tokom 2024. godine, ovaj iznos predstavlja i rezultat investiranja iz prethodnih godina, kao i rezultate poslovanja preduzeća u stranom vlasništvu. Najveći iznos stanja direktnih investicija se odnosi na Hrvatsku 3,22 milijarde KM ili 15,2% ukupnog stanja investicija, zatim Austriju 2,9 milijardi KM ili 13,7% i Srbiju 2,8 milijardi KM ili 13,3% od ukupnog stanja investicija”, istakli su iz Centralne banke BiH.
Dodali su da je, posmatrano po djelatnostima, najveće stanje direktnih stranih investicija u oblasti finansijskih usluga (4,27 milijardi KM), zatim u oblastima telekomunikacija (2,02 milijarde KM) i trgovine na veliko (2,01 milijarda KM).
Kako su “Nezavisne novine” ranije pisale, direktne strane investicije su tokom devet mjeseci prošle godine iznosile 1,47 milijardi KM, te su bile manje nego u devet mjeseci 2023. godine, kada su bile 1,52 milijarde KM.
Saša Grabovac, predsjednik Udruženja ekonomista SWOT, rekao je da bi politička situacija mogla jednim dijelom biti uzrok toga što su direktne strane investicije smanjene.
“Strane investicije mogu biti izuzetno korisne, ali i izuzetno opasne. Korisne mogu biti kad dolaze renomirane firme koje proizvode robu sa visokom dodatnom vrijednošću kao što su mobilni telefoni, električni automobili, mašine i tako dalje, jer takve kompanije u značajnoj mjeri doprinose ekonomskoj dobrobiti svih građana i ukupnog privrednog sistema zemlje. Sa druge strane, ukoliko dolaze investitori koji ulažu u proizvodnje koje imaju nizak stepen dodatne vrijednosti i gdje su jako male dobiti i plate, uticaj takvih investicija je puno manji i one su podložne brzom povlačenju sa tržišta”, istakao je Grabovac za “Nezavisne novine”.
Prema njegovim riječima, direktne strane investicije bi trebalo da donesu nove tehnologije, inovacije, te da naši ljudi stiču znanja koja mogu da koriste u daljem radu.
“Ovakvim investicijama bi zaposleni mogli da nose znanja, vještine i prakse koje su stekli. Onda imamo veliku korist od takvih investicija”, kazao je Grabovac.
Predrag Mlinarević, profesor na Ekonomskom fakultetu Univerziteta u Istočnom Sarajevu, naveo je da strane direktne investicije predstavljaju kanal za podsticaj privrednog rasta u zemljama sa niskim nivoom domaćih investicija.
“Međutim, za stvaranje proizvodne strukture koja ima potencijal da osigura održivi rast nisu dovoljni samo veći prilivi SDI sa stanovišta obima, već i njihova odgovarajuća struktura. Kada govorimo o strukturi SDI koja je razvojno poželjna, onda govorimo o investicijama većeg nivoa dodane vrijednosti i većeg tehnološkog nivoa. Analize pokazuju da je zatvaranje jaza u produktivnosti determinisano zatvaranjem tehnološkog jaza. Nažalost, kod nas su SDI uglavnom usmjereni u finansijski i sektor trgovine dok izostaju proizvodne investicije sa naprednijim tehnologijama”, dodao je Mlinarević, pišu nezavisne.
(24sata.info)
