U jeku globalne trke za dominaciju u oblasti vještačke inteligencije, Evropa ulaže nezapamćena sredstva kako bi ojačala svoju digitalnu suverenost.
Dok Evropska unija gradi gigavatne AI fabrike, američki OpenAI pokreće svoj prvi podatkovni centar na evropskom tlu. Riječ je o istorijskim infrastrukturnim projektima koji označavaju novu fazu u razvoju vještačke inteligencije.
Evropska unija pokreće ambiciozan projekat izgradnje gigavatnih AI fabrika – naprednih podatkovnih centara sa ogromnom procesorskom snagom – čime želi da stvori „dinamički ekosistem“ koji povezuje računarsku snagu, podatke i stručnjake za razvoj vrhunskih modela vještačke inteligencije, prenosi CNBC. Prema riječima Henne Virkkunen, potpredsjednice Evropske komisije, ove fabrike će biti četiri puta snažnije od najjačih postojećih postrojenja, ali zahtijevaju ulaganja od više milijardi eura. Očekuju da će dodatno obezbijediti 15 procenata ukupnog računarskog kapaciteta EU-a, što predstavlja značajan skok u odnosu na SAD, koji drži trećinu globalnog kapaciteta.
Za prvi krug projekta EU je obezbijedila 10 milijardi eura za izgradnju 13 AI postrojenja i 20 milijardi kao početnu investiciju u gigafabrike, što je najveće javno ulaganje u AI na svijetu. Za sada su pristigli projekti za 60 lokacija u 16 država članica, a planirano je da se traže i dodatna privatna ulaganja. EU ima cilj da objedini startapove, istraživače i visokokvalitetne skupove podataka na jednom mjestu. Virkkunen navodi da Evropa ima 30 procenata više AI istraživača po glavi stanovnika od SAD-a i oko sedam hiljada AI startapova, ali joj nedostaje računski kapacitet, prenosi Lidermedia.hr.
Stručnjaci poput Andreja Kukhnina (UBS) i Martina Wilkija (Citi) ističu da gigafabrike moraju povezati GPU kapacitete sa energetskom mrežom snage od najmanje jednog gigavata. Izazovi uključuju kašnjenja u izdavanju dozvola, visoke troškove energije i potrebu za obnovom mreže.
Slično rješenje već se testira u Norveškoj, gdje Telenor gradi AI pogon sa sigurnosnim primjenama poput prevođenja osjetljivih razgovora. EU planira da prve gigafabrike budu operativne već početkom jeseni, uključujući veliki projekat u Minhenu. Gigafabrike su izuzetno važne jer predstavljaju ključnu infrastrukturnu prekretnicu EU-a u jačanju tehnološke suverenosti i konkurentnosti u globalnoj AI trci.
OpenAI prvi put u Evropi pokreće AI podatkovni centar
Američka kompanija OpenAI pokrenula je veliki infrastrukturni projekat u Evropi – prvi podatkovni centar na Starom kontinentu, nazvan Stargate Norway. U partnerstvu sa norveškom industrijskom grupom Aker ASA i infrastrukturnom kompanijom Nscale Global Holdings, centar će se graditi u Kvandalu, u blizini Narvika. Vrijednost ulaganja procjenjuje se na oko milijardu dolara, a cilj je proširiti evropsku infrastrukturu za razvoj vještačke inteligencije.
Objekat će u početnoj fazi imati kapacitet od 230 megavata i koristiće isključivo zelenu hidroenergiju, uz mogućnost proširenja na 520 MW. Do kraja 2026. godine planira se instalacija čak 100 hiljada NVIDIA-inih GPU-ova, što bi ovaj centar moglo učiniti jednim od najmoćnijih u Evropi za razvoj i treniranje AI modela.
Projekat je osmišljen sa naglaskom na održivost – višak toplote koristiće se za podršku lokalnim industrijama sa niskim emisijama, a sistem će imati napredno tečno hlađenje čipova. Računarski resursi biće dostupni i istraživačima i startapovima iz Norveške i okolnih zemalja sjeverne Evrope.
Stargate Norway dio je OpenAI-jeve globalne strategije „OpenAI for Countries“, kojom se nastoji razviti suverena AI infrastruktura u saradnji sa nacionalnim partnerima. Nakon slične inicijative u Ujedinjenim Arapskim Emiratima, ovaj projekat dodatno potvrđuje namjeru OpenAI-a da decentralizuje ključne AI kapacitete.
Predsjednik uprave Aker ASA, Øyvind Eriksen, istakao je da projekat pozicionira Norvešku kao lidera u odgovornom razvoju vještačke inteligencije, dok iz OpenAI-a naglašavaju da je jačanje evropske digitalne nezavisnosti ključni cilj ove investicije.
(24sata.info)
